غدیر خم: ابتکار نبوی در نفی قدرت استیلایی

نویسنده

  • مجتبی عطارزاده استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان
چکیده مقاله:

هرچند در بینش سیاسی اسلام حاکمیت اصلی از آن خداست، اما اعتقاد به برتری حاکمیت الهی و احکام شرعی به هیچ روی به معنای تحدید و یا نقصان نقش و تأثیر مردم در ارتقای کارکرد دولت اسلامی، در مقام مدیریت کلان اجتماعی سیاسی نیست، زیرا برخلاف باور برخی نحله‌های فکری در حوزة سیاست اسلامی، که با طرح وامداری مستقیم قدرت خلیفه و دولت اسلامی از ذات خداوندی، در عمل نقشی برای مردم در همراهی و کارآمدسازی نهاد قدرت در انجام وظایف و انتظارات ناشی از آن در عرصة عمومی قائل نیستند، سیرة پیامبر گرامی اسلام در بنای حکومت، به منزلة اهرم اجرایی قدرت، خلاف این باور را ثابت می‌کند. در پی مخالفت اهل مکه با رسالت نبوی و هجرت اجباری به مدینه، حضرت با یاری و همراهی اهالی آن شهر بود که توانست شالودة حکومتی بر پایة عدالت اجتماعی را بیفکند. بی‌شک، متناسب با چنین شیوه‌ای است که پیامبر بزرگوار اسلام تداوم رسالت و تکمیل دیانت خود را در فرایند تعیین جانشین خویش در غدیر خم دنبال می‌کند و به‌رغم برخورداری از حق و قابلیت والای انتصاب مستقیم علی بن ابی‌طالب، با تبیین محورهای شایستگی چنین عنصری در مقام هدایت امور مسلمین، بر آن است تا با درونی‌سازی پذیرش وی از سوی مخاطبین، بر ضرورت احراز ویژگی کارآمدی دولت اسلامی از رهگذر همکاری و مساعدت همگانی آحاد جامعه تأکید کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

روش‌شناسی رویکرد امام علی(ع) در طرح گفتمان غدیر خم

واقعه غدیرخم مورد تایید کامل منابع شیعه و بسیاری از منابع اهل سنت است. پس از ماجرای سقیفه این امر الهی مورد چالش و بی‌توجهی واقع گردید. با توجه به حاکمیت فضای خفقان‌آمیز، از آن پس مسئولیت ابلاغ غدیر و نشر آگاهی در مورد جایگاه امامت بر دوش امام علی× قرار گرفت. این مقاله درصدد است تا چگونگی پرداختن حضرت به موضوع غدیر و شیوه ورود ایشان به این موضوع و پرسش‌های پیرامونی آن پاسخ دهد. یافته‌های پژوهش ...

متن کامل

یوم الرحبه و تحلیل مواجهه شاهدان غدیر خم با آن

چکیده حدیث غدیر خم از مهم‌ترین اسناد شیعه در اثبات ولایت امام علی7 است. به رغم تواتر و دلالت صریح آن بر امامت، یکی از دلایل مخالفان امامت و ولایت بلافصل حضرت علی7، ادعای استشهادنکردن ایشان به حدیث مزبور است. از آنجا که بیشتر دوران امامت ظاهری ایشان در کوفه سپری شد و یکی از میدانگاه‌های معروف کوفه به گاه ایراد خطبه، رحبه بود، این مقاله یکی از مناشدة‌های امام7 را در این میدان، به روش توصیفی‌تحلی...

متن کامل

تجلی غدیر خم در شعر معاصر لبنان

چکیده واقعه ی باشکوه غدیرخم در مسیر بازگشت از حجه الوداع، بزرگ ترین انعکاس معرفی مولا علی (ع) از جانب خدا و پیامبراکرم (ص) است. این حادثه ی تاریخ اسلام آن قدر مهم بوده، که از جانب مورّخان و سیره نگاران و دیگر طبقات بخصوص شاعران شیعه، سنّی، مسیحی، و... در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته است؛ چنان که بسیاری از شاعران از نخستین لحظاتِ پس از رویداد مهم غدیر و ماجرای جانشینی حضرت علی (ع)، در عصرهای مخت...

بازتاب و تحلیل واقعه غدیر خم در تواریخ عمومی سده‌های هفتم تا دهم هجری

چکیده: واقعه‌ی غدیر از رویدادهای مهم در تاریخ صدر اسلام است که باعث تنش‌ها و اختلافات زیادی بین شیعیان و اهل سنت شده است؛ لذا بازتاب و چگونگی نقل کردن این واقعه در تاریخ‌نگاری مورخین حائز اهمیت است و سده‌های هفتم تا دهم هجری عصری پر تلاطم در تاریخ اسلام مخصوصا ایران است که مغولان قسمت اعظم جهان اسلام را به تصرف خویش درآوردند. این پژوهش با رویکردی تاریخی در پی بررسی بازتاب و  تحلیل واقعه‌ی غدیر ...

متن کامل

تحقیق و ترجمه کتاب اسرار غدیر، گزارشی تحلیلی از واقعه غدیر خم بزبان اردو

کتاب ((اسرار غدیر)) که با دست توانای جناب محمد باقر انصاری نوشته شده پاسخ گوئی به سوالات عمومی جامعه راجع به موضوعات غدیر می باشد و باتوجه به اینکه این کتاب از نظر محتوی و روش نگارش برای مسلمانان شبه قاره هند و پاکستان که اردو زبان هستند خیلی مفید خواهد شد، بالخصوص از آنجا که امروزه بطرق مختلف مسئله غدیر را مورد سوال قرار می دهند و مولف محترم از تهمت های مغرضانه به مکتب تشیع را دفع کرده است، تر...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 3

صفحات  133- 151

تاریخ انتشار 2011-09-11

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023